Meer en Oever – Schutterstoren: winnaar van de Amsterdamse Nieuwbouwprijs 2008

De woontoren aan de Sloterplas is onderdeel van het vernieuwingsplan Meer en Oever van Kuiper Compagnons. De woontoren moet het accent van de wijk zijn, het baken. Omdat regelgeving verbiedt dat het gebouw boven de omgeving uitstijgt, is ervoor gekozen niet de hoogte, maar de verschijning te benadrukken. Het beeld van een zuivere cilinder die via een overstekconstructie op een smalle onderbouw rust, vertoont verwantschap met het archetype van de watertoren. De toren staat op een terp waarin de parkeerplaatsen zijn verscholen en wordt bekroond met dakterrassen die omzoomd zijn door groen.

De ronde vorm heeft programmatische voordelen. De organisatie van de verdiepingsplattegronden is helder en flexibel. Er is een kleine kern met trappen en liften, eromheen een gangenzone die de appartementen ontsluit, vervolgens een zone met leidingkokers en een servicezone en rond deze ruimten tot aan de gevel enkel woonoppervlakte, die flexibel is in te delen. Hierdoor kan de grootte en het aantal kamers van de appartementen per laag ingevuld worden. Daarmee is het totale woningaantal in de toren variabel.

Het Parool over Schutterstoren: Meesters scoren wederom

Een onmogelijke opdracht, vond Paul de Vroom (55) van architectenbureau DKV. De ontwerpers moesten aan de Sloterplas een ‘landmark’ neerzetten, maar het mocht niet hoger worden dan twaalf verdiepingen plus een sokkel. “Wij sloegen aan het fantaseren. Toen bedachten we: dan maken wij letterlijk de spil van het hele project.” Het moest een ronde metalen toren worden, en dan nog los van de grond, zodat de omringende woningen het doorzicht houden op het Sloterpark. “Het werd een compacte betonnen kern, en daaraan hingen wij met staalconstructies de verdiepingen. Dat is heel ongebruikelijk, staalconstructie in de woningbouw. En het was van groot belang dat het gebouw ‘opgetild’ zou worden. Als dat niet zou doorgaan, hield het voor mij op.”
De kwaliteit van de staalconstructeur is dan van groot belang, aldus De Vroom. En er is bewust gekozen voor een aannemer uit de utiliteitsbouw, VBK uit Hoorn. “Die mensen hebben veel meer ervaring met ongebruikelijke oplossingen.”

Ton Stam (47), de projectleider van VBK, spreekt dat niet tegen. “Wij passen zo’n stalen draagconstructie vaker toe bij de bouw van bedrijven; dat ligt ons wel. In Artis hebben we dat bijvoorbeeld enkele malen toegepast. Toch zijn we wel voor problemen komen te staan. Als de verdiepingen tien centimeter hoger hadden kunnen zijn, was het een stuk gemakkelijker geweest. Deze ongebruikelijke bouw maakte het geheel wel duurder.”

Over de koopprijs zijn Nel de Boer (48) en Ton van Onna (53) overigens zeer te spreken. Zij moesten voor hun kwartronde appartement van 135 vierkante meter drie ton betalen, plus nog eens 30.000 euro voor de afgesloten parkeerplaats, half ondergronds weggewerkt in de ‘terp’ waar de toren op staat.

Voor dat geld hebben zij niet alleen veel ruimte die zij zelf mochten indelen, maar ook een majestueus uitzicht; hun hele huis kijkt uit over Sloterplas en Sloterpark. “Wij zijn ook puur gegaan voor de vorm,” vertelt De Boer, “we wilden helemaal geen rechthoekige woning. We zijn zelfs een zomer niet op vakantie gegaan om maar zeker te zijn van een plekje in dit gebouw. Er was erg veel belangstelling.” Van Onna: “We woonden al jaren in Osdorp, in een huurwoning. Veel mensen die in de toren hebben gekocht, komen uit Osdorp.”

Het gebouw telt 54 appartementen, verschillend van oppervlakte en koopprijs. Het is mooie, markante architectuur, prijst de jury die de top tien heeft samengesteld. “Groot, en voor Amsterdamse begrippen heel betaalbaar.” En een geweldige benutting van het uitzicht. Dezelfde lovende woorden hebben de bewoners ook ingevuld op hun enquêteformulieren. Minpunt; door de vele ramen wordt het snel te warm, terwijl er geen zonwering mogelijk is.